تام الخلقةتامّ الخلقه به معنای انسان یا حیوان سالم از جهت خلقت است. از این عنوان به مناسبت در باب هاى حج، صید و ذباحه و دیات سخن گفته شده است. ۱ - حکم تامّ الخلقه درحجاز شرایط قربانی در حج، تامّ الخلقه بودن آن است؛ بنابراین قربانى كور، لنگ، بى شاخ یا شاخ شكسته، بى دم، بى گوش یا داراى گوش كوچك یا گوش بریده وغیر آن، كفایت نمى كند. امام خمینی در کتاب الحج تحریرالوسیله از شرط مذکور به «تام الاجزاء» تعبیر نموده و می‌فرماید: «در قربانی چند چیز معتبر است: ... چهارم: آن‌که تام الاجزاء باشد؛ پس ناقص کفایت نمی‌کند، مانند خصیّ، و آن حیوانی است که دو خایه آن را بیرون آورده باشند، و بنابر احتیاط (واجب) حیوانی که بیضه آن را کوبیده‌اند کفایت نمی‌کند، و نه حیوانی که در اصل خلقت بی‌خایه است و نه دم‌بریده و نه گوش‌بریده (کفایت نمی‌کند) و نباید شاخ داخلی‌اش شکسته باشد و حیوانی که شاخ بیرونی‌اش شکسته باشد اشکال ندارد. و بعید نیست که به حیوانی که در اصل خلقت گوش و شاخ ندارد اکتفا گردد و احتیاط (مستحب) خلاف آن است. و اگر کوری یا لنگی‌اش آشکار باشد بنابر اقوی کفایت نمی‌کند. و همچنین است بنابر احتیاط (واجب) اگر کوری و لنگی آن آشکار نباشد. و شکاف داشتن گوش و سوراخ داشتن آن مانعی ندارد و احتیاط مستحب آن است که به آن اکتفا نکند، چنان که احتیاط (واجب) آن است که به حیوانی که چشمش سفید شده باشد اکتفا نکند.» و «اگر غیر از خصیّ پیدا نشود بعید نیست که به همان اکتفا شود، اگرچه احتیاط (مستحب) آن است که بین آن خصیّ و بین حیوانی که کامل است در ذیحجه همین سال جمع نماید، و اگر ممکن نشد در سال آینده، و یا بین حیوان ناقص و روزه جمع کند. و اگر حیوان ناقصی که خصیّ نیست پیدا کند احتیاط (واجب) آن است که بین آن و حیوانی که کامل است در بقیه ماه ذیحجه جمع نماید، و اگر ممکن نشد در سال آینده. و احتیاط کامل آن است که بین آن دو حیوان و روزه جمع کند.» ۲ - حکم تام الخلقه درصید وذباحهتذکیه جنین به تذكیه مادرش است، به شرط آنكه خلقت آن تمام باشد. ۳ - حکم تامّ الخلقه دردیاتجنین انسان كه به عمد، سقط شده اگر تامّ الخلقه باشد دیه‌اش قبل از دمیده شدن روح، صد مثقال شرعی طلا وبعد از آن، دیه کامل است كه بر عهده ی مباشر سقط، خواهد بود. ۴ - پانویس۵ - منبع• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۲، ص۳۱۷ تا۳۱۸ • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |